Ο Ντεγκά και οι μπαλαρίνα του

 

1834 - Γεννιέται στο Παρίσι ο Γάλλος ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης (πλήρες όνομα: Edgar Germain Hilaire Degas), ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 19ου αι. Κατά την έκφραση του Μπωντλαίρ «αγαπούσε το ανθρώπινο σώμα, σαν μια αρμονία υλική, σαν ένα ωραίο αρχιτεκτόνημα και πάνω από όλα την κίνηση». Στα 21, μετά από ολιγόχρονες σπουδές νομικής, μπαίνει στη Σχολή Καλών Τεχνών και παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής από τον Λουί Λαμότ, παλιό μαθητή του Ένγκρ. Ένα χρόνο μετά γνωρίζει τον ίδιο τον Ενγκρ και την επόμενη χρονιά, πηγαίνει στην Ιταλία να μελετήσει ζωγράφους της Αναγέννησης.

Επισκέπτεται τη Φλωρεντία, τη Νάπολι και τη Ρώμη.Το 1859 επιστρέφει στο Παρίσι κι ανοίγει ατελιέ. 3 χρόνια μετά γνωρίζει τον Εντουάρ Μανέ, κι επηρεασμένος εντάσσεται στον Ιμπρεσσιονισμό. Το 1870 ξεσπά ο Γαλλοπρωσικός Πόλεμος κι επιστρατεύεται για να υπηρετήσει στο πυροβολικό, όπου άρχισε να αναπτύσσει πρόβλημα όρασης. Δύο χρόνια μετά ταξιδεύει στη Νέα Ορλεάνη για να επισκεφτεί συγγενείς και επιστρέφει μετά από ένα χρόνο. Το 1874 πεθαίνει ο πατέρας του, κληρονομώντας του πολλά χρέη, κι έτσι αναγκάζεται να πουλήσει μεγάλο μέρος απ' τη συλλογή του. Το 1880 ο Ντεγκά κερδίζει το σεβασμό και τη καταξίωση όλου του παριζιάνικου καλλιτεχνικού κόσμου. Ο Ντεγκά αναγνωρισμένος ως αυθεντία της κινούμενης ανθρώπινης μορφής ήταν κυρίως γνωστός για τις χορεύτριες του, που τις απεικόνισε σε πίνακες, χαρακτικά και γλυπτά μπρούντζου.
                 Το 1881 εξέθεσε το πρώτο γλυπτό του, τη "Χορεύτρια 14 ετών" (εκτίθεται σήμερα στο Museu de Arte του Σάο Πάολο), που το ακολούθησαν ένα πλήθος μικρά κέρινα προπλάσματα (μετά το θάνατό του χυτεύτηκαν σε χαλκό) με θέμα γυναικεία γυμνά, χορεύτριες, άλογα κ.λ.π. Καθώς η όρασή του χειροτέρευε, ο Ντεγκά στράφηκε προς τη γλυπτική και τα παστέλ, που δεν απαιτούσαν οξεία όραση. Το 1908, η όρασή του χειροτερεύει και σταματά οριστικά να ασχολείται με την τέχνη. Του κάνουν έξωση από το σπίτι του, και παρά το γεγονός ότι βρέθηκε καινούργιο στούντιο, αυτός συνέχισε να τριγυρνά στους δρόμους του Παρισιού σαν τυφλός Όμηρος. Τέσσερα χρόνια μετά, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη) αγοράζει το έργο του "Μπαλαρίνες" ξοδεύοντας ποσό αστρονομικό για την εποχή, και μάλιστα για Ιμπρεσσιονιστικό πίνακα. Το 1917 πεθαίνει στο Παρίσι, στις 27 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 83 ετών. Τη σορό του συνοδεύουν, μεταξύ άλλων, ο Κλοντ Μονέ κι ο Ζαν Λουΐ Φορέν.

Για τον τρόπο απόδοσης της κίνησης ο Ντεγκά μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος της κινηματογραφικής τεχνικής. Στους πίνακές του βρίσκουμε την αυθεντικότητα της απεικόνισης, που είναι «κομμένη» συχνά, τη διαδοχικότητα των διαφόρων πλάνων, την κινητικότητα του χώρου, η οποία επιτυγχάνεται με την εισαγωγή σε ζιγκ-ζαγκ πλάγιων γωνιών.

Ας φανταστούμε ότι μια κοπέλα παίρνει συνέντευξη από τον μεγάλο ζωγράφο Ντεγκά. Αυτό ακριβώς επιχειρεί το ντοκιμαντέρ! Μέσα από τη φόρμα του διαλόγου, ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ μάς οδηγεί σε ένα ταξίδι εικόνων και βιογραφικών στοιχείων του ζωγράφου, ο οποίος ανανέωσε την τεχνική της απόδοσης της κίνησης.